ผ้าปาเต๊ะ

07/11/2555 22:43
4,616

ผ้า ปาเต๊ะหรือผ้าบาติกเป็นคำที่ใช้เรียกผ้าชนิดหนึ่งที่มีวิธีการทำโดย ใช้เทียนปิดส่วนที่ไม่ต้องการให้ติดสี แหล่งกำเนิดของผ้าปาเต๊ะมาจากไหนยังไม่เป็นข้อยุติ นักกวิชาการจากยุโรปหลายคนเชื่อว่ามีในอินเดียมาก่อนแล้วจึงแพร่เข้าไปในอิ โดนีเซีย อีกหลายคนว่ามาจากอียิปต์หรือเปอร์เซียแม้ ว่าจะมีการค้นพบผ้าบาติกที่มีอายุเก่าแก่ในประเทศอื่นๆ ทั้งอียิปต์ อินเดีย และญี่ปุ่น แต่หลายคนก็ยังเชื่อว่าผ้าบาติกเป็นของดั้งเดิมของชาวชวา และยังยืนยันว่าศัพท์เฉพาะที่เรียกวิธีการและขั้นตอนในการทำเป็นศัพท์ภาษา อินโดนีเซีย
จากการศึกษาค้นคว้าของ N.J.Kron นักประวัติศาสตร์ชาวดัชท์ ก็ได้สรุปว่าการทำโสร่งปาเต๊ะเป็นวัฒนธรรมดั้งเดิมของชาวเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ ก่อนที่จะติดต่อค้าขายกับอินเดีย คนไทยรู้จักผ้าปาเต๊ะในชื่อว่า "ผ้าบาติก" คนรุ่นเก่าเรียกผ้าปาเต๊ะที่ไม่ได้ผลิตในประเทศไทยว่า "ผ้ายาวอ (JAVA) " หมายถึงผ้าของชาวชวา และเรียกชื่อตามลักษณะของผ้า เช่น จาวอตูเลส (JAVA TULIS ) : ใช้เรียกผ้าปาเต๊ะที่ใช้เทคนิคการเขียนเทียนด้วยจันติ้ง (เครืองมือที่ใช้เขียนขี้ผึ้งด้วยมือ) ตลอดทั้งผืน
จาวอตูเก (ผ้าชวากระบอกไม้ไผ่ ) : ผ้าคุณภาพชั้นดี เนื้อดี เบาบาง และสามารถม้วนเก็บไว้ได้เพียงหนึ่งกำมือเท่านั้น
จาวอบือเละ : หมายถึงผ้าพันชวา คือผ้าที่มีความยาวประมาณ 3.5 - 4 หลา เป็นลักษณะของผ้าที่ไม่เย็บตะเข็บผ้าให้ติด กัน แต่จะใช้วิธีนุ่งแบบพันรอบตัว
จาวอซือแปะ : ผ้าชวาตราดอกจิกเป็นผ้าถุงคุณภาพดี มีตราดอกจิกเป็นเครื่องหมายการค้า และเป็นที่นิยมมากในหมู่ผู้ที่มีฐานะดี

ปัจจุบันผ้า ปาเต๊ะ หรือ บาติก ได้แพร่หลายและเป็นที่นิยมอย่างมาก สามารถดัดแปลเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆได้หลายรูปแบบ เช่น ผ้าเช็ดหน้า , ผ้าผันคอ , ผ้าคลุมผม , เสื้อ และอื่นๆ และมีเทคนิคในการผลิตหลายแบบ เช่น เทคนิคการเขียนด้วยมือ ( Batik Tulis ) จัดเป็นผ้าบาติกชั้นสูง จะใช้เขียนเทียนด้วยเครื่องมือที่ ่เรียกว่า "จันติ้ง" (Canting ) มีลักษณะคล้ายปากาลูกลื่น ตรงปลายเป็นกรวยเพื่อให้น้ำเทียนไหลออก การเขียนเทียนต้องเขียนทั่วทั้งผืนขณะที่น้ำเทียนกำลังร้อนๆ ไหลติดซึมลงไปในเนื้อผ้า ส่วนพื้นที่ที่ไม่ได้เขียนเทียน ก็คือพื้นที่ที่จะใช้สีลงตามแบบที่ต้องการ แล้วจึงนำผ้าไปต้มเพื่อให้ขี้ผึ้งละลายออก ผ้าปาเต๊ะลายพิมพ์ (Mem Batik Cap) จะใช้แม่พิมพ์ที่ทำจากไม้ ,ทองแดง ,หรือโลหะ โดยการใช้แม่พิมพ์จุ่มเทียนที่กำลังร้อนพอเหมาะพิมพ์ลวดลายบนผ้า จากนั้นจึงแต้มสี หรือนำไปย้อมต่อไป

บา ติกเป็นเทคนิคการทำลายทำสีบนผืนผ้า เดิมผ้าปาเต๊ะก็จะเขียนลายบนผืนผ้าผืนใหญ่ด้วยเทียนแล้ววาดสีลงไป แต่ปาเต๊ะเป็นการสร้างลายที่ซับซ้อนสวยงามวิจิตร ใน 1 ผืนจะมี 2 ลาย และสีหลัก 2 สี ทำยากค่ะ มีราคาแพง จึงใช้สำหรับคนชั้นสูง ต่อมามีเทคโนโลยีการพิมพ์ลาย การทำผ้าปาเต๊ะจึงไม่ได้ใช้วิธีดั้งเดิม ผ้าปาเต๊ะจึงเป็นที่แพร่หลายในหมู่ชนชั้นกลาง ราคาถูกลง หาซื้อได้ง่าย แม้ในตลาดสดก็มีวางจำหน่าย

วิธี ดั้งเดิมยังคงมีการผลิตใน อินโดนีเซีย ซึ่งได้ชื่อว่าผ้าปะเต๊ะที่สวยงามวิจิตร และคุณภาพสูง โดยเฉพาะผ้าปาเต๊ะสำหรับเจ้าสาว มีราคาสูงมาก อาจถึงหลักแสนบาทต่อผืน

ผ้า ปะเต๊ะในประเทศไทยนั้นนิยมนุ่งผ้าปะเต๊ะในผู้หญิงภาคใต้ทุกจังหวัดทุกศาสนา ไม่เฉพาะมุสลิมเท่านั้นที่นุ้งผ้าปาเต๊ะ  การนุ่งผ้าปะเต๊ะให้สวยต้องโชว์ลายผ้าทั้ง 2 ลายให้กลมกลืนกัน จึงมีเทคนิคในการนุ่งผ้าปะเต๊ะ